Pewnie widziałeś wiele filmów, w których bohaterowie odbywali podróże w czasie. To niemożliwe, chociaż...
Na pewno pamiętasz jak pisałem o świetle. Napisałem tam, że światło przemieszcza się z olbrzymią prędkością. Aparaty, lunety i teleskopy wychwytują to światło. Oznacza to, że przez np. teleskop widzimy to, co działo się jakiś czas temu. Ale na odległość np. 100 kilometrów jest to praktycznie niezauważalne, jednak jeżeli patrzymy miliony kilometrów od Ziemi, widzimy to, co się stało wcześniej. Np. to co się dzieje na Słońcu widzimy na Ziemi osiem minut później. Oznacza to, że pod tym względem można zobaczyć przeszłość.
Pewnie zastanawiasz się, czym się różni luneta od teleskopu.
Luneta (refraktor) składa się z conajmniej dwóch soczewek. Po raz pierwszy lunety do obserwacji nieba użył w 1606 Galileo Galilei (Galileusz). Lunetą z powiększeniem 20x można zobaczyć kratery i góry na księżycu, a lunetą z powiększeniem 30x w 1610 Galileusz odkrył cztery księżyce Jowisza.
Teleskop (reflektor) wykorzystuje dwa lustra. Istnieją różne typy teleskopów. Oto niektóre z nich:
- Teleskop Newtona. Składa on się z dwóch luster. Pierwsze, główne Odbija światło do Mniejszego, zakrzywionego, które z kolei odbija światło do wizjera.
Rys.1 Schemat teleskopu Newtona
- Teleskop Cassegraina. Ten teleskop składa się z dwóch luster. Pierwsze ma dziurę pośrodku, w której znajduje się wizjer, A drugie mniejsze odbija światło z głównego do wizjera. Takim teleskopem jest teleskop Jamesa Webba.
Rys.1 Schemat teleskopu Cassegraina
- Teleskop Maksutowa. W skład jego wchodzą dwa lustra i specjalna soczewka.
Jednak ruch mas powietrza sprawia, że obraz jest zbyt niewyraźny by zobaczyć odległe obszary wszechświata. Dlatego teleskopy wysyła się na orbitę. Takim teleskopem jest teleskop Hubbla. Lecz niespełnia on już wymagań dzisiejszej nauki, ponieważ często się psuje i nie da się go już naprawić. Zaczęto, więc prace nad nowym teleskopem kosmicznym, który będzie o wiele lepszy od teleskopu Hubbla - James Webb Space Telescope. Będzie miał za zadanie pokazać nam przeszłość wszechświata. Będzie on miał lustro o średnicy ponad 6 metrów. Teleskop będzie bardzo zimny, dzięki czemu będzie mógł wykonywać zdjęcia w podczerwieni (falach cieplnych). Z powodu tak niskiej temperatury nie będzie się dało wykonywać na nim napraw ręcznie, więc zostaną zamontowane tam roboty do napraw. Teleskop zostanie wystrzelony w kosmos rakietą, w której będzie złożony do małych rozmiarów. Po wyleceniu za orbitę Ziemi teleskop rozłoży się jak Transformers. Będzie posiadał zapas paliwa na 10 lat. Po tym czasie teleskop poleci w stronę Ziemi i spłonie w atmosferze. Na stronie http://www.jwst.nasa.gov/webcam.html można oglądać jak trwają prace nad teleskopem. Na wykładzie z okazji Dnia Młodego Naukowca opowiadał o nim Jonathan Gardner z NASA a recenzję można przeczytać tutaj http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,81048,9707141,Kosmiczne_wyklady_na_Dzien_Dziecka_w_Gdansku.html.
Ciekawostki:
· Kiedy wyniesiono teleskop Hubbla na orbitę okazało się, że jego lustro jest niedokładne i dopiero następna misja zdołała to naprawić.
· Zdjęcia wykonywane przez teleskop Hubbla i nie tylko można oglądać na stronie http://apod.nasa.gov/apod/archivepix.html
· Teleskop Jamesa Webba będzie zdolny do wykonywania zdjęć tylko w podczerwieni.
Literatura:
W. Skórzyński Astrofotografia czyli jak i czym fotografować nocne niebo i ciała niebieskie, Pruszyński i S-ka, Warszawa 1998
